Kanserli hastalar için tavsiyeler

Kanserli Hastalar için izlem önerileri

Prof. Dr. Tezer Kutluk

Kanserli hastaların bakım, tedavi ve izlem planları özellik arzetmektedir. Bu hastaları takip eden sağlık çalışanları aşağıdaki hususlar konusunda bilgilendirilmelidir.

(1) Sağlık Bakanlığının ve Bilim Kurulunun önerileri güncel olarak takip edilmelidir.

(2) Hastaya bakım verilen hastanenin kuralları, bu hastalara bakım veren sağlık çalışanlarına güncel olarak aktarılmalıdır.

(3) Hasta ve yakınları mutlaka COVID-19’un belirtileri hakkında bilgilendirilmelidir.

(4) Hasta ve hasta yakınlarına doğru el yıkama, hijyen eğitimi verilmelidir.

(5) Olası hasta kişilerle temas riskinin azaltılması için, korunması gereken mesafe ve kalabalık yerlerden uzak durma konularında eğitilmelidirler.

(6) Hasta ve yakınları randevularını bakım ve tedavi merkezleri ile oraya gitmeden önde doğrulamalıdır.

(7) Cerrahi maske kullanımı konusunda Sağlık Bakanlığı Bilim Kurulu’nun tavsiyelerine uyulmalıdır.

(8) N95 kullanımı konusunda Sağlık Bakanlığı Bilim Kurulu’nun tavsiyelerine uyulmalıdır

(9) Yüksek ateş ya da COVID-19 enfeksiyonunun diğer belirtilerin olduğu hastalar tıbbi değerlendirmeden geçirilmelidir. Bilim Kurulunun tavsiyeleri ve hastane uygulamalarına göre uygun triaj sonrasında gerekli tanı/tedavi işlemleri uygulanmalıdır.

(10) Cerrahi gerektiren hastalarla ilgili konular: Elektif cerrahiler geciktirilebilir. Ancak kanserli hastalarda elektif cerrahi kavramı her bir hasta için o hasta özelinde değerlendirilmelidir. Çoğu vakada zaten bu cerrahiler elektif cerrahi olarak değerlendirilemeyecektir.

(11) İmmünosupresif tedavi/kemoterapi durdurulmalı mı?, geciktirilmeli mi? iptal edilmeli mi?

(a) Her bir hasta ayrı ayrı değerlendirilmelidir. Şu anda tedaviyi değiştirmeyi, vermemeyi destekleyecek bir kanıt bulunmamaktadır. Bu nedenle tedavinin durdurulması tavsiye edilmemektedir. Bir taraftan kemoterapinin durdurulmasının vereceği zararla Covid-19 enfeksiyonunun önlenmesi arasındaki denge bilinmemektedir.
(b) Uygulama ile ilgili bazı öneriler aşağıda özetlenmiştir;
- (i) Mutlak remisyonda olan hastalarda sürmekte olan tedavinin kesimi bir seçenek olabilir ama bu karar standart bir karar olamaz, her bir hasta için ayrı ayrı değerlendirilmelidir.
- (ii) İntravenöz tedaviden oral tedaviye geçme seçeneğinin olabileceği durumlarda bu bir seçenek olabilir.
- (iii) Kemoterapiyi modifiye etme ya da durdurma, her bir hasta için, tedavinin endikasyonu, niye verildiği, hastanın toleransı, fayda zarar hesabı gibi onkolojik bir değerlendirme ile yapılmalıdır.
- (iv) Eğer bir merkezde COVID-19 vakası saptanırsa, tedaviye 2 hafta ara verilmesi ya da güvenli başka bir merkezde tedavinin devamı seçeneği araştırılmalıdır.
- (v) Profilaktik büyüme faktörleri ve antibiyotik kullanımı hastaya göre karar verilecek hususlardır.
- (vi) Adjuvan tedavi yerine, non-immünosupresif tedavi seçeneği varsa gözden geçirilmelidir.
(c) Allojeneik transplant, konvansiyonel tedavi seçeneğinin olabileceği durumlarda yapılmayabilir. Ancak yapılmışsa donörlerde COVID-19 taraması mutlaka yapılmalıdır. Hastayı takip eden grup tarafından her bir hasta ayrı ayrı değerlendirilerek karar verilmelidir. Transplant sonrası ziyaret sınırlandırılmalıdır. Yapılacaksa, ziyaretçiler belirti ve maruziyet için incelenmelidir.
(d) Halen önerilen proflaktik antiviral tedavi bulunmamaktadır.

Sonuç olarak, bugünkü bilgilerle tedavinin geciktirilmesi, kesilmesi gibi önemli konular her bir hasta için özel olarak değerlendirilmeli; o hastada tedavi amaçları, tedaviden beklenen yararlar, gecikme ya da durdurmanın vereceği zararlar, tedavinin toleransı gibi konular dikkate alınarak karar verilmelidir.

Bu öneriler güncellemeye tabi olup salgının boyutu, sağlık kurumlarının çalışma planları, yayınlanan bilimsel çalışmalardaki kanıtlara göre güncellemeler yapılmalıdır. 21 Mart 2020 tarihinde ASCO (Amerikan Klinik Onkoloji Derneği, ASCO, American Society of Clinical Oncology 21/03/20

Dünyada tüm ülkelere yayılan Coronavirus konusunda bilmek istedikleriniz ve kanserli hastalara tavsiyeler konusunda bilgiler aşağıdaki dokümanlardan ve linklerden ulaşılabilirsiniz.
TKASK, Türk Kanser Araştırma ve Savaş Kurumu